Expertlezing over Erik Verlinde

Vandaag een prima lezing van Roel Andringa over de informatietheorie van Erik Verlinde.

Erik Verlinde (bron:Wikipedia)

Erik Verlinde poneert dat zwaartekracht een macro-effect is. Dit kun je bijvoorbeeld vergelijken met 'vloeibaar' of 'temperatuur': dit zijn effecten die niet op deeltjesniveau optreden, maar pas als je het hebt over 'veel' deeltjes.

De lezing werd gefilmd. Ik zet hier de link neer zodra deze beschikbaar is.

Een prima Nederlandstalige bron die ik heb gebruikt om me voor te bereiden is te vinden op quantum-universe. De lezing was deels overlappend (gelukkig maar!) maar ook voor een groot deel aanvullend.

Hulde aan het onderwijsteam van onze opleiding dat zo snel op de oproep van de studenten heeft gereageerd en een goede spreker heeft geregeld.

Een wetenschappelijk artikel

Practica

Vandaag kwamen er direct en indirect 3 practica aan bod:

's Ochtends heb ik bij rotatiemechanica een model gepresenteerd dat ik had gemaakt naar aanleiding van ons practicum met de jojo van een aantal weken terug.

In dit model zaten twee grote uitdagingen: de versnelling en het aantal wikkelingen dat de dikte van de as (en dus het krachtmoment van de spankracht) bepaalt. Van die laatste - die me behoorlijk wat hoofdbrekens had gekost - liet Meine me 's middags een mooi (en veel eenvoudiger) alternatief zien.

's Middags heb ik samen met Harm een eenvoudig practicum voor het bepalen van de Constante van Planck gedaan, met een fotocel en diverse filters. Zoals we van elkaar gewend zijn hebben we net weer even iets verder gekeken dan onze neus lang is: we konden de meetwaarden nog net iets groter krijgen door de intensiteit van het licht op onorthodoxe wijze te verhogen.

's Avonds het practicum dat Gerben en ik voor Mirjam ontwikkelen afgemaakt en ingestuurd. Dit practicum gaat over het bepalen van de veerconstante en de elasticiteitsmodulus van een bladveer.

Slippen en een RLC-kring

S & R

Dat slippend van een helling rollen heb ik nu wel redelijk door. We zijn ook begonnen met Veritasium's 'Bullet in Block'. Die gast is zo goed: een aanrader! Ik had die aflevering al diverse malen geconsumeerd, maar leg nu de verbinding met de theorie natuurlijk veel makkelijker.

Bij het practicum ging er iets toch echt wel mis...

We hadden een eenvoudige RLC-kring aan een functiegenerator gehangen, maar de praktijk wilde zich maar niet aan de theorie aanpassen. Van alles geprobeerd: andere meters, andere functiegenerator, diverse condensatoren (en ook die gemeten) en de spoel... ja, die spoel. Op 3 (!) meters wordt 240 mH gemeten, maar als we gaan rekenen, dan komen we op zo ongeveer 1 H (en dat voor 600 wikkelingen op ringkern). En dan toch nog zitten we bij lage frequenties (grotere condensatoren) met een te hoge resonantiefrequenties en bij hoge frequenties zitten we te laag. Vreemd. Nog even laten bezinken.

(simulatie van http://www.falstad.com/circuit/)

Nog meer inertia

S&R

Rollen met slip. Maximale statische en daarna dynamische wrijving. Goed te doen.

Practica

Van een meetlat - afhankelijk van het draaipunt - diverse traagheidsmomenten vastgesteld met behulp van de trillingstijd. En toen nogmaals met behulp van de verschuivingsstelling van Steiner. En dat dan alles gewoon overeenkomt.

Heb ook nog even (trots!) mijn simulatie van een jojo laten zien: inclusief de dynamische as. Ik zal het binnenkort aan de klas presenteren.

De jojo

Oh, dat is goed te doen: de spankracht vormt samen met de straal van de as van het touwtje een krachtmoment (torque) - en dat is op zijn beurt weer gelijk aan het product van het massatraagheidsmoment en de hoekversnelling. Daarna nog even de potentiële energie gelijkstellen aan de som van de rotatie- en kinetische energie en dan zijn we er wel zo'n beetje.

Ware het niet dat zo'n jojo geen eenvoudige formule kent voor het massatraagheidsmoment en dat het opgerolde touwtje voor een grotere as zorgt.

Dan maar een combinatie van een video-analyse en een krachtmeting:En nu nog even uitwerken....

Rotatiemechanica en een schokkend experiment

Vandaag de eerste lesdag in het 4e kwartaal. En eindelijk weer een vak waarin ik mijn wiskundige intuïtie kan gebruiken:

Rotatiemechanica

De docent heeft voor een aparte lesvorm gekozen:een beetje kort door de bocht gezegd moet je onderweg en aan het eind van het 3 uur lange college een soort samenvattende vragen kunnen maken. Leeruitkomsten noemt de docent dat. Benieuwd hoe hij dat gaat aansturen - vooral ook omdat er een behoorlijk aantal voltijders met ons meeloopt.
Inhoudelijk gaat het over draaiende lichamen, hoeksnelheid, tangentiale en radiale krachten, traagheidsmoment en rotatie-energie. Beetje integreren en differentiëren - leuk.

Practicum Natuurkunde

's Middags kregen we een inleiding over een aantal practica dat we moeten gaan doen. Samen met Harmen. Geen kookboeken, maar meer een globaal gebeuren.
Vandaag hebben we daarna meteen nog een simpel experiment kunnen doen: het openen van een schakelaar in een serieschakeling met een spanningsbron en een spoel. Hoe hoger de weerstand waarover je induceert (bijvoorbeeld je vinger), hoe hoger de spanning. En dat voel je. Al snel hadden we via een spanningsdeler op een weerstandbank een scoop aangesloten - maar de puls bleek lastig te meten. Er zijn daar nieuwe multimeters waarmee je o.a. de zelfinductie van een spoel kunt meten. Even narekenen: we zaten er met het aflezen op de scoop slechts een factor 10 naast... Maar wel weer erg leuk en leerzaam! Als we ergens tijd over hebben moeten we het proefje misschien nog eens over doen met een daar aanwezige spiegelgalvanometer.